भन्दा धेरै जना हाँस्तछन् । तर तिनलाई सिर्जना नदिनु हाम्रो सुख[ख्य ध्येय हुनुपर्दछ । मूल कारण भेट्टाएपछि हाम्रा सबै कीटाणुहरू हराएर जान्छन् । तिनीहरूको बाहुल्यले भन्दछ-भानिस अधोविकसित छ र नशातिर बढिरहेछ । तिनीहरू जरूर हराउँछन्, मलाई विश्वास लाग्छ,
जस्तो अहिंसात्मक तपस्वीको अगाडि बाघको हिंस्रकता हराउँछ । जीवहरूले स्वभाव फेर्दछन् । के विकासमा यस्तो सम्भावना छैन ? बाघहरू हराउँछन्, मृगहरू बढ्दछन् ।
तब नभन, 'संसार संग्राम हो ।' मृदुलमा ध्वनित होङ । मानव-
मानवमा मौलिक विरोध छैन । आफ्नो आत्मालाई दुःख दिनु जीवन होइन । विलयको हँसिलो ही
र मिथ्याबाट आउँछन्,
र रङ्गीचङ्गी चाचाहरू क्षणिक सिंगार हुन्
तिनीहरू हिंसासँग सम्बन्ध राख्तछन् ।
वीरको आत्मालाई पनि कहिले-कहिले रुन मनलाग्दो हो ।
लोभ, काम, क्रोध, ईर्ष्याहरू सब हिंसा हुन् । म मान्छे अरू मान्छेका निमित्त बाँचेका देख्न चाहन्छु, ह्वैन; अरू. पशुहरूका निमित्त
समेत, बाघदेखि डराएर तपस्या हुँदैन । मासु खानेलाई सम्झाउनू, नसम्झे मासु चढाइदिनू, जस्तो कोही-कोही साधुको कहानी छ । तब्र मृदुल बन ! आफ्नो खानालाई पनि करुणा गर। दुनियाँमा क्रुरता असुन्दरता हो । नलुछ, नतान, आफ्ना निमित्त । सुस्तरी श्वास
फेर, नत्र दुनियाँको सार्वजनिक वायुमण्डलबाट ज्यादा अनधिकार श्वास खिचिएला र तिमीमा आत्मग्लानि होला ।
१६४८लक्ष्मी निबन्ध-संग्रह
