आइपुगेछ । अब बिचरा च्याङ्ग्रे खच्चरका होशहवास उडेछन् र
कविराजजीलाई मुश्किल पो परेछ । न कविराजजीकै पहिले होश बतासिएका हुन् हामी भन्न सक्तैनौं । तर ज्यानको खतरा स्पष्ट देखेर
'सर्वनाशे समुत्पन्ने अर्द्ध त्यजति पण्डित: भन्ने शास्त्रवाक्यअनुसार उहाँ त्यस अजङको जनावरको पीठबाट सडकमा एकदम नर्भस भएर
कद्नुभएछ । हुन त
धेरै ठूलो हाम्फाली परेन होलाजस्तो पाठकलाई
लाग्ला । हुन पनि दुई हात र अढाईसम्मको हुँदो हो । तर मान्छेको
घनघोर भीड र हँस्सी लागिहालेछ; मोटर आफ्नो बाटो चलिहालेछ र
बिजुलीघरका सारा कारिन्दा कानमा कलम लिएर हेर्न निक्लिएछन् ।
चोटपटकको बारेमा चश्मा चकनाचूर ! आँखा ज्यौंका त्यौं । तर बायाँ हातको हड्डी खुस्किएछ ! र आज मकहाँ काम्रो बाँधेर डाक्टर द्रव्यरञ्जन
सेनको प्रेस्क्रिप्तन लिएर 'कस्तो ओखती हो ! रसादि हो कि काष्ठादि ?'
भनी सोध्न आउनुहुँदा मेरो कलेजै रहेन ! अनि मैले उहाँलाई सम्झाएँ
कि घोडामा ठूलो र तेजिलो नै मजाको हुन्छ र बाउन्ने खच्चरहरू च्याङ्ग्राको सट्टा कालिकास्थानमा चढाइदिनु धेरै बेस हुँदो हो ! उहाँले मान्नुभएन र मैले यति थपेँ कि 'यो च्याङ्ग्रे खच्चर संसारको सबैभन्दा
अलच्छिना उल्लू रहेछ !' भनी जन गिल्पिनको किस्सा त्यहीं सुनाइदिएँ
र उहाँले हाँसेर भन्नुभयो कि घोडाबाट खतरा खाने उहाँ एक जना मात्र हुनुहुँदौ रहेनछ । तर फेरि निको भएपछि त्यही च्याङ्ग्रे खच्चर चढ्न
लाग्नुभएछ र म भन्न सक्तिनँ यस कुराको कारण न प्रेम हो, न बहादुरी हो, न कातरपन ! तर अझसम्म उहाँ बागबजारमा कहिले-कहिले भेट्टिदै
हुनुहुन्छ- च्याङ्ग्रे खच्चरमा झुसमुसे कविराज ।
९८लक्ष्मी निबन्ध-संग्रह
