Ek chihan/ekatis
एकतिस
पानी अझै पनि परि रहेको छ । खेतमा काम गर्दागर्दै साँझ पर्यो । हाकुमाया भात पकाउन गइन् । केटाकेटीहरू दिनभरि काम गरेकाले थाकेर भोक लागी भान्छामा भात पर्खि रहे। शिव नारान छाप्रोको ओसारामा बसी कहिले खेत, कहिले आकाश हेर्दै, सुखका अनेक कल्पना गर्दै मनको लड्डु घिउसित खाइ रहेका थिए । भात पाक्यो । भात खाइ सकेपछि पनि पानी परि रह्यो, राति पनि परि रह्यो । बीच बीचमा ब्युँझेर शिव नारान खेतको हेरचाह गरि रहन्थे । भोलिपल्ट पनि पानी परि नै रह्यो । बढ्ता पानी परेकाले खेतमा पानी पनि बढ्ता भयो । खेतका निम्ति बढ्ता पानी पनि हितकर छैन तर पानी परि रह्यो, परि रह्यो, पर्सि पनि परि रह्यो, परि रह्यो ।
यसरी तीन दिनदेखि अनवरत पानी परि नै रह्यो । क्रमशः उत्तरतिरको साह्रो जमिन नै पानी भएर दौडँदै आयो, वेग बढ्दै आयो, बिस्तारै बाढी हुँदै आएको पनि देखिन लाग्यो । बाढीमा असङ्ख्य धानका बिरुवाहरू बग्दै आएका देखिए, धेरै नै रूखहरू पनि देखिए, यहाँसम्म कि जमिनका ढिस्काका ढिस्का नै बगेर आएका हुनाले रूख समेत खडिखडाउ भएर बग्दै आइ रहेको पनि देखियो । आफ्नै खेत पनि जलमग्न भइ सकेको थियो, आफ्नै घरमुनि पनि समुद्र आइ सकेको थियो । आफ्नो छाप्रो पनि छोप्ला छोप्ला जस्तो हुन थाल्यो । कैयन् घर, छाप्रो बग्दै आएका, कति घरका काठपात, कति बाख्रा, गाई, भैँसी पनि बग्दै आएका देखिन थाले । बग्दा बग्दा मानिसै पनि बगेर आएका देखिए । बढ्दै आएको बाढीले आफ्नो छाप्रो पनि घेरि सक्यो । डर, त्रास, भयको कुरा गरी साध्य भएन । शिव नारान, हाकुमाया र दुई छोराछोरी समेत चारै प्राणी ओसारामा उभिई बाढी बगि रहेको भयङ्कर दृश्य हेरी हेरीकन कोलाहल मच्चाउन थाले । आकाशबाट पानी परि नै रहेको थियो । घर्रघर्र घरहरू भत्केको आवाज पनि सुनिन थाल्यो । समुच्चा खेत जलमग्न, विष्णुमती र खेतको कुनै हद छुट्टिएको थिएन । भागेर पनि कहाँ जाने ? तपतप आँसु चुहि रहेको आँखाले एकबाजि आफ्नो खेतको चारैतिर हेरेर त्रस्त भावमा शिव नारान सोचि रहेका थिए– 'पोहोरको समेत कुत तिर्नु पर्छ । अब तल्सिङले के गर्ने हो । उसलाई कसरी रिझाउने ?"
बाढीले असङ्ख्य माल, वस्तु, खेत, घर बगाउँदै ल्याएको देख्ता देख्तै, हेर्दाहेर्दै बाढीले आफ्नो खेत मात्र होइन, आफूहरू बसि रहेको छाप्रो समेत बगाउन थाल्यो । दुई छोराछोरी समेत शिव नारान र हाकुमायाहरू एकै डल्ला भई बाढीको भयङ्करता देखी चीत्कार गरि रहेकै थिए । कराउँदा कराउँदै गरर्र छाप्रो भत्किन थाल्यो र भँगालोको अँगालोमा बाढीले शिव नारानहरूलाई छाप्रो समेत हरर्र बगाएर लग्यो ।
बाढीमा बग्दै मृत्युको सास फेर्दाफेर्दै शिव नारानले चिन्ता लिइ रहेका थिए– 'घरमा रहेका मेरा भाइहरूलाई यस पालिको कुत समेतको बोझ लादिने भयो ।'
एकै छिनमा अँगालोमा बाँधिइ रहेका चार प्राणी शिव नारान, हाकुमाया र दुई सन्तान लास भएर बग्दै बेपत्ता भए ।
अब तिनीहरूले तिरो तिर्न पनि ताप मान्नु पर्दैन, अनि तल्सिङले तिनीहरूलाई समात्न पनि सक्तैनन्
अष्टनारान ज्यापूको परिवार अब यस दुनियाँमा छैन । उनीहरूको नामसम्म पनि यहाँ रहँदैन । यहाँसम्म कि एघार सालको भयङ्कर बाढीको इतिहासको पानामा समेत पनि उनीहरूको नाम रहँदैन किनभने उनीहरू गरीब थिए, किसान थिए ।
भोलिपल्ट शिव नारानहरूका लास बग्दै क्वेनामा जम्मा भइ रहे । त्यहाँ अरू पनि धेरै मानिसका लास जम्मा भइ रहेका छन् । मानिसका लासहरूका साथसाथै गाई, गोरु, भैँसी, बाख्रा आदिका लास पनि सँगसँगै छन् । हिजो बाढीले बगाएका र हराएका मानिसहरूका हकवालाहरू आई क्वेनामा लासको थुप्रो छानि रहेका छन् । चिनिएका जति लास अलग अलग राखी कति मानिसहरू छाती पिटी पिटीकन रोइ रहेका छन् ।
परन्तु शिव नारान, हाकुमाया र दुई बाल बालिका यी चार लासको हकवाला कोही निस्केन, यी चारै लासहरू बेवारिस छन् ।
भोलिपल्ट उनीहरूको घरको भग्नावशेषबाट पुन नारान, हर्ष नारान, पुतली र लतमायाका लासहरू पनि निकालिए । उनीहरूको यस्तो हृदय विदारक मृत्यु देखेर सारा मानिसहरू शोक प्रकट गर्दै थिए । सबैको घर बनाउने सिकर्मी र बिचरा ज्यामीहरू घर मर्मत गर्न नपाई आज आफ्नै घरले थिचिएर एक चिहान भए !