Page:Prithviraj chauhan.pdf/7: Difference between revisions
→Not proofread: Created blank page |
No edit summary |
||
| Page body (to be transcluded): | Page body (to be transcluded): | ||
| Line 1: | Line 1: | ||
मौलिक उच्चस्तरीय महाकाव्य-गङ्गालाई अवतरित गराउन वा प्रकाशित | |||
तुल्याउन समर्थ भगीरथपुरुषका रूपमा '''शाक्न्तल''' महाकाव्य (२००२। ले नै | |||
उनलाई चिनायो; त्यस महाकाव्यका 'वक्तव्य' मा उनले 'आइसल्यान्डको | |||
सर्प", 'अभाव पूरा गर्ने इच्छा पल्हाएर आयो', 'अभावपूर्तिको रूपमा खडा' र | |||
'यो भगीरथको गङ्गा हो; थाप्लामा बोक्न मुस्किल छ' जस्ता अभिव्यक्तिमार्फत | |||
आफ्ना यस महाकाव्यकारिताका उत्प्रेरक कारकहरूतर्फ सङ्गेत गरेकै हुन् । | |||
सोही 'बक्तव्य' मा उनले 'लेखेँ तीनै महिनामा रातीराती बसेर फुर्सदमा' र | |||
'कलम बिजुलीकैँ दौडयो' भनी आफ्ना 'ट्ूुतलेखन' वा 'आशुकवित्व' तर्फ पनि | |||
सङ्गेत गरेका छन्; कवितासंसारमा प्राय: दीर्घकालीन साधनाकै आधारमा | |||
महाकाव्य रचिँदै-लेखिँदै आएकामा उनी बा 'प्रतिभा-कुवेर देवकोटा' ले अँगालेको | |||
यो बिजुलीवेगी ट्रतलेखनको महाकाव्यसृजनाप्रक्रिया आफैंमा एक नवप्रयोग | |||
थियो नै । यही द्ृुतलेखनको अगिनपरीक्षा दिँदै उनी उत्तीर्ण भएको परिणाम | |||
थियो त्यो दसदिने प्रसवस्वरूप '''सुलोचना''' महाकाव्य (रचना २०००; प्रकाशन | |||
२००३), जसका 'भूमिका' मा उनले आफ्ना महाकाव्य-लेखन-प्रक्रियाका बारेमा | |||
'खहरेको वैग' 'बाढी आएको बैला' एक घण्टामा स्वागतामा ४५ श्लोक | |||
जुद्धसडकमा मोटर दगुरेकैं दौडी २५ वर्षको 'कवि-तपस्या' र 'कल्पनाको | |||
कार्चीपीमा छन्दको दौडमा बेअडान पढ्क्तिहरू हवाईजहाज कुदाएर' जस्ता | |||
सङ्गेतसमेत दिएका छन् । सोही 'भूमिका' मा उनले 'अक होड गरेको थिइनँ; | |||
सायद एक दिनभरिमा एउटा लेख्न सक्छु कि ।” जस्ता कथनमार्फत आफ्ना | |||
द्रतलेखन शक्तितर्फ पनि इसारा गरेकै छन् । तर यसै 'भूमिका' मा 'ढिलो | |||
लेख्ने कछुवाहरू गोलमा पुग्छन्; म खरायो बीचैमा निदाएर दौड हारिरहेछु', | |||
'कविसंसारको सानो टुँडिखेलमा एक दौडबाजी' र 'भविष्यलाई पातीका | |||
नाममा तीतेपाती' जस्ता अभिव्यक्तिहरूद्वारा उनले द्ृुतलेखनका 'खेलकूदको | |||
मजा' र भविष्यमा 'तीतैपाती' साबित हुन सक्ने कलात्मक आत्मसचेततालाई | |||
पनि जाहेर गरेकै छन् । उनले २००० सालदेखि यताका आफ्ना शैष जीवनका | |||
लगभग डेढ दशकका अवधिमा थुप्रै महाकाव्यहरू लेखी तीमध्ये केही अधुरा | |||
रहे पनि धेरैजसो प्राय: पूरा भए; तर ती सबैचाहिँ उनकै जीवनकालमा भने | |||
छापिएनन् । यस्तै एक प्राय: पूरा भएको तर अप्रकाशित रहन पुगेकी महाकाव्य | |||
हो साका प्रकाशनद्वारा यतिखेर प्रकाशित भइरहेको '''पृथ्वीराज चौहान''' महाकाव्य । | |||
महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाका महाकाव्ययात्राको पूर्वा् भन्नु | |||
मोटामोटीमा २०००-२००४ सालको आधा दशक हो भने खास गरी २००२- | |||
Latest revision as of 14:07, 19 April 2025
मौलिक उच्चस्तरीय महाकाव्य-गङ्गालाई अवतरित गराउन वा प्रकाशित तुल्याउन समर्थ भगीरथपुरुषका रूपमा शाक्न्तल महाकाव्य (२००२। ले नै उनलाई चिनायो; त्यस महाकाव्यका 'वक्तव्य' मा उनले 'आइसल्यान्डको सर्प", 'अभाव पूरा गर्ने इच्छा पल्हाएर आयो', 'अभावपूर्तिको रूपमा खडा' र 'यो भगीरथको गङ्गा हो; थाप्लामा बोक्न मुस्किल छ' जस्ता अभिव्यक्तिमार्फत आफ्ना यस महाकाव्यकारिताका उत्प्रेरक कारकहरूतर्फ सङ्गेत गरेकै हुन् । सोही 'बक्तव्य' मा उनले 'लेखेँ तीनै महिनामा रातीराती बसेर फुर्सदमा' र 'कलम बिजुलीकैँ दौडयो' भनी आफ्ना 'ट्ूुतलेखन' वा 'आशुकवित्व' तर्फ पनि सङ्गेत गरेका छन्; कवितासंसारमा प्राय: दीर्घकालीन साधनाकै आधारमा महाकाव्य रचिँदै-लेखिँदै आएकामा उनी बा 'प्रतिभा-कुवेर देवकोटा' ले अँगालेको यो बिजुलीवेगी ट्रतलेखनको महाकाव्यसृजनाप्रक्रिया आफैंमा एक नवप्रयोग थियो नै । यही द्ृुतलेखनको अगिनपरीक्षा दिँदै उनी उत्तीर्ण भएको परिणाम थियो त्यो दसदिने प्रसवस्वरूप सुलोचना महाकाव्य (रचना २०००; प्रकाशन २००३), जसका 'भूमिका' मा उनले आफ्ना महाकाव्य-लेखन-प्रक्रियाका बारेमा 'खहरेको वैग' 'बाढी आएको बैला' एक घण्टामा स्वागतामा ४५ श्लोक जुद्धसडकमा मोटर दगुरेकैं दौडी २५ वर्षको 'कवि-तपस्या' र 'कल्पनाको कार्चीपीमा छन्दको दौडमा बेअडान पढ्क्तिहरू हवाईजहाज कुदाएर' जस्ता सङ्गेतसमेत दिएका छन् । सोही 'भूमिका' मा उनले 'अक होड गरेको थिइनँ; सायद एक दिनभरिमा एउटा लेख्न सक्छु कि ।” जस्ता कथनमार्फत आफ्ना द्रतलेखन शक्तितर्फ पनि इसारा गरेकै छन् । तर यसै 'भूमिका' मा 'ढिलो लेख्ने कछुवाहरू गोलमा पुग्छन्; म खरायो बीचैमा निदाएर दौड हारिरहेछु', 'कविसंसारको सानो टुँडिखेलमा एक दौडबाजी' र 'भविष्यलाई पातीका नाममा तीतेपाती' जस्ता अभिव्यक्तिहरूद्वारा उनले द्ृुतलेखनका 'खेलकूदको मजा' र भविष्यमा 'तीतैपाती' साबित हुन सक्ने कलात्मक आत्मसचेततालाई पनि जाहेर गरेकै छन् । उनले २००० सालदेखि यताका आफ्ना शैष जीवनका लगभग डेढ दशकका अवधिमा थुप्रै महाकाव्यहरू लेखी तीमध्ये केही अधुरा रहे पनि धेरैजसो प्राय: पूरा भए; तर ती सबैचाहिँ उनकै जीवनकालमा भने छापिएनन् । यस्तै एक प्राय: पूरा भएको तर अप्रकाशित रहन पुगेकी महाकाव्य हो साका प्रकाशनद्वारा यतिखेर प्रकाशित भइरहेको पृथ्वीराज चौहान महाकाव्य ।
महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाका महाकाव्ययात्राको पूर्वा् भन्नु मोटामोटीमा २०००-२००४ सालको आधा दशक हो भने खास गरी २००२-