Page:Laxmi nibandhasangraha.pdf/111

'को हो ?' भन्ने प्रश्न कोइलीबाट निस्केको जस्तो लाग्दछ र 'क' अक्षर पृथ्वीको पहिला वसन्तसँग सम्बन्धित भएजस्तो विदित हुन्छ । हृदयको आफ्नो भाव तर हृदयले पहिला थाहा पाउँछ क्यारे । अनि त्यसका स्पर्शहरू लम्बिंदै जाँदा दर्शनशास्त्र बन्दाहुन्‌ ।

विश्वमा छन्द नभए म कवि हन सक्ने थिइनँ, चैतन्य नभए म अनुभूति पाउने थिइनँ, स्वर्ग नभए खोज्ने थिइनँ, नरक नभए डराउने थिइनँ, सिर्जना नभए मुखरित हने थिइनँ । गाना सितारमा बज्दैन, तर पहिलो सूर्यरश्मिमा चित्रकारी पहिला गुलाफमा निस्किएको थियो, नाटक पहिला प्रभातको तरङ्गमा । मेरा नसामा नाला छन्‌, हृयदाकाशमा ताराको झिलिमिली छ । गोधूलीबाट म दोसाँधी दुनियाँको मिठास पाउँछु र मेरा छन्द र लय छन्दोमञ्जरी र संगीतपरिचयमा छैनन्‌, तर अनन्तको फूलबारीमा जलको कलकल बनेर म बराबर निदाउँंछु, संसारबाट अनि म जागृत पक्षी झैं गाउन खोज्छु, किन किन ?

विश्वकवि नभए साना कवि हने थिएनन्‌ । हामी खालि हावामा रुनझुनाइरहेका टुक्रा टिप्तछौं । महासागरका स्वातिबूँद करुणामा पिउँछौं । साना नीदमा सपना देख्तछौं र हाम्रा भाषा व्याकरणबाट निस्कदैनन्‌ तर हृदयको प्रथम राशिबाट हाम्रो विश्वमा शीतकणमा झल्किरहेछन्‌ र अनन्तको सामुन्ने आँसुका दानाजस्ता छन्‌ । सिर्जनाको पहिलो सुख प्रेमद्वारा हामीलाई दोहोर्याउन र भाव लिन दिइएको छ । हामी अपूर्णता र लय सुन्दछौं र क्षणमा अनन्तको स्पर्श गर्दछौं । पहाडहरूमा नीरका शिल्पकारी छन्‌ । विश्व नृत्य, गान र मदिराले बनेको छ । अमृतबाट रूपरेखाहरू निस्के । धन्य ! त्यसको आनन्द जो आफ्नो मीठो रुनझुनीमा मस्त छ । म उसैको नक्कल गर्दछु । पर्दापछाडिका मरमरे झल्काहरू कानमा बराबर पस्तछन्‌ र हृदय परदेशी बन्दछ । म आत्म-समष्टिको होश पाएर स्पन्दन लिन्छु । मेरो मट्टी थाकेर उड्दछ र म भाषा आविष्कार गर्दछु । त्यही भाषामा छन्द हुने थिएन, यदि विश्वनेता बेलयको अन्धो काकताली हुँदो हो । हर मेरा तार मिलेर आउँछन्‌, तारकित तार-तम्यको जुहारदार झलमलाहट पनि अतन्तका बिन्दुहरूको नूपुरमा छन्दको आह्वान सुन्दछु ।

अनि त्यस होशले गुलाफ गाना बन्दछ, त्यसका कोमल अधरहरू बोलेर उठ्दछन्‌ । माटो र रश्मि छिरेर सजग बन्दछ, मधुर कम्पमा थर्कन्छ । मलाई वृक्ष लयदार जस्ता लाग्दछन्‌ र पत्ती र कोपिलाहरू र