Mhendu/dwitiya

द्वितीय

[१]
आमा ती 'मिन्दी' ले
भन्दछिन्‌ एकलासमा-
"म्हेन्दु' सुन्‌ विन्ति ले !"

[२]
तामाङ्‌की तरुणी,
आँखाकी हरिणी,
बैंसको गुलाफमा
छोरीलाई बिगार्न
शहरको गुण्डाले,
कपालको मुण्डाले,
ल्याउँछ है सिँगार्न !

[३]
किलिपको पुतली
फूल जडी नक्कली ।
सुन बत्तु झल्मली
चार पैसे अत्तर ली ।
मीमजुत्ता कुर्कुच्चे
फुली त्यो नकबुच्चे ।
पोते त्यो फूलगुच्छे
मन चोर्छ उत्तर ली ॥

[४]
छिँडीमा सुकुल छ
फुटेको मकल छ !
बाँदरको सकल छ ।
झ्याङप्वाले छत्तर छ !
टमकिन्छ
टिम टिम भै,
चोर आँखा
झिम झिम भै
रेशमको रुमालमा
गह्नाउने अत्तर छ ॥

[५]
चोली झैँ कोट लाई
हाँक्दो छ भोटलाई
फूलको बोटलाई
ताक्दछ तामाको
कल्लर छ घाँटीमा ।
झिल्‌ झिल्‌ टाँक झल्कने
फेर लाउँछ कम्मरमा
फकाउने रहरमा ।
गुण्डा त्यो शहरमा
केशझुप्पे क्या स्वाङ्‌को ?

[६]
"हाम्रो यो हेलम्बो
सेर्पाको झोलुङ्गो
झर्नाले झन्कन्छ,
बादलले घन्कन्छ,
पन्नाले झल्कन्छ
स्वर्ग झैँ क्या राम्रो !

जन्मको मुटु थल
नछोड्‌ है यो हाम्रो !

[७]
परीको शहर झैँ
बादल झैँ उँचा छ !
ताज लाउने हिमाली
दक्षिणी पहरालाई
पन्नाले लर्केको
तादीमा भुजा छ !

[८]
झुलनबाग झरेको
झर्नाले झर्झर छ !
नागिनी तादीले
पीर्तिले बेरेको
हिमालले हेरेको
क्या राम्रो शहर छ !

[९]
नीर थुम्का हाँसेर
हेर है हेरेको
पहिलो किरणले
मीठो म्वाइँ गरेको
एक झुम्का बादल छ
उत्तरमा झरेको ।
इन्द्रेनी रँग ज्यूँदै
भुवामा परेको

[१०]
चरीको खलबलमा
गानाले सुर लिन्छ
पस्मिना छातीले
ढुक्कुरले कुर्लिन्छ !
तादीको इन्द्रेणी
पहाडमा उर्लिन्छ ।

[११]
गुण्डा हो त्यो तेरो
विन्ति ले यो मेरो,
एकछिनको भँवरो
भुनभुने नखरो !

[१२]
गोसाईथान बाटाको
छोरी-ठग लाटाको !
शहर पो के हुन्छ ?
यस्तै घर माटाको !

[१३]
नोबल्‌ है विन्ति ले
आमाको गिन्ती ले ।
के खन्छेस्‌ खाल्डो है
दशाको खन्तीले ।

[१४]
म्हेन्दु हेर्‌ हेलम्बो
सेर्पाको झोलुङ्गो ।
चाँदीको दरबार झैँ
सुन गजूर घरबार झैँ ।

[१५]
गोरो मुख सेर्पा छ !
काम गर्ने खुर्पा छ !
सुनबाला घैयाँ छ ।
यसै नै मैयाँ छ ।

[१६]
दूध फल्छ मकैमा
जूँगालाई ओठैमा ।
गाना झैँ सरबर छ
घाँस हाम्रो डोकैमा ।
सुनमा चाँदी फूल
मकैको बुट्टा छ ।
भेडाको ऊनमा
न्यानो नींद लट्ठ छ !

[१७]
बुलबुले बटुको
ओठमा ढल्किन्छ !
पहाडको रक्सीमा
रम रम मन पल्किन्छ !
हिमालको तल चुली
आँखामा झल्कन्छ !

[१८]
फूल नाच्छे बारीमा
हावाको झोक्कैमा !
सुनगाभा जिउ तेरो
स्वर्ग छ ढोकैमा ।
अमृत छ भोकैमा !

[१९]
हाम्रो त्याँ जाल छैन
झिल्मिली माल छैन
बाङ्गोको चाल छैन !

[२०]
पहाडको हिउँगोरी
लालगाले हे छोरी !
म्हेन्दु ! सुन्‌ तँ नजा
गुण्डाको घरमा !
असर्फी नभजा !"

[२१]
सुन्दछिन्‌ म्हेन्दुले
बादलको इन्दुले
कुरङ्गी लमकोसे
प्रेम झैँ गोल विन्दुले
X X X

[२२]
सिरुपाते खुकुरी
तेर्सोमा भिरेको
मखमलको इस्टकोट
लहर टाँक जडेको !
ऊनको कम्बरमा
पटुका बेरेको
दौराको लामो फेर
घुँडामा झरेको !
गलबन्दी भेडाको
फेटा झैँ गुतेको ।
आँखाको कन्चट हाड
गालामा उठेको

जूँघाका भूवाले
चालीसमा भेटेको
नाक थेप्चो डाँडोमा
आधै भेटेको
आयो है वीर तेजी
बाबु त्यो 'गम्बोजी'
'के हँ के भो' भन्दै
फूर्तिले भोटेको ।

[२३]
"किन यो रुन्छे है
के कुरा भन्छे है ?
डालभरी आँसु ला
बादल झैँ बन्छे है ।"

[२४]
आमाले भन्दछिन्‌
उनको मुख हेरेर
आधि डर आधि दुःख
आँखामा भरेर-

[२५]
"शहरको 'गुम्बुले'
यसको मन बिगार्यो ।
मोतीको दानाले
दोटा डील सिँगार्यो !"

[२६]
"हुन्न त्यो सिँगाने
गल्लीको रैथाने
कपालमा मुडेको"
हाइ हाइ ! क्या दिल दाना !
हीरा झैँ बूँद साना !
परेला-डीललाई
निचोरी झर्दछन्‌ ॥
कमलमा एक लहर
गोलविन्दु बरबर छन्‌
क्वै फुटी बीचैमा
पानी झैँ पग्लन्छन्‌ !
क्वै दाना तर्केर
थोरै बेर लर्कन्छन्‌ !

[२७]
मुटुको गाँठोले
आँखालाई निचोरी
नराम्रो मानेर
रुन्छिन्‌ ती बिचरी !

[२८]
गम्बोजी भौं गाँठो
पार्दै ऊ भन्दछ-
'किन यो कर्कलो
रोए झैँ बन्दछ ?'

[२९]
'गुम्बु' त्यो भन्छ- ए
मर्छ रे नपाए
तादीमा हाम्फाली !
बिजोग एक निकाली !

[३०]
रीसले मैले ता
झल्झल धार झल्काएँ ।
ला थाप्‌ शिर भनेर

गर्धनमा टल्काएँ
थर्थर्‌ पो काँप्यो बा
नामर्दी ठानेँ बा !

[३१]
हुन्न जा सिँगाने
त्यो गुण्डो रैथाने
तँ बोले काटौँला
तादीमा गाडौँला
तेसै के छाडौँला !

[३२]
किन यो रुन्छे है
के कुरा गुन्छे है !

[३३]
आँखालाइ पुछेर
तर ती वर्लिइन्‌ ।
तादीमा हाम्फालूँ
भने झैँ सुर लिइन्‌ ॥
सम्हाली मन फेरि
आशाको भर लिइन्‌
एकलासमा घोरिई ।
पर्खने सुर लिइन्‌ ॥

[३४]
मन भन्थ्यो बोल्न जा
सम्सम त्यो खोल्न जा
प्रेम टुना संसारमा
जीवन-धन मोल्न जा ॥

[३५]
सुनचरी साँझमा
नेपाल वन माझमा
पखेटा फिँजारी
शिखरका राजमा
नसुन्ने भाषामा
कुर्लन्थी आशामा
बोल्नको टूना भै
जीवनको पाशामा ॥
फुलपत्ती जिभ्रो ली
बादलका राशमा ॥

[३६]
"चरी हूँ"- मन लाग्यो
'म्हेन्दु' लाइ अकासी
प्रेमको शिखरमा
पखेटा विकासी

[३७]
कल्‌ कल्‌ कल्‌ केलीमा
जल जल जल तादी छन्‌
आँसुमा झल्‌ झल्‌ झल्‌
प्रीतिका शांदी छन्‌ !

[३८]
म्हेन्दु वन रुनझुनमा
बादल जल सुन सुनमा ।
दुइ नजर कनकनभा
रुन्छिन्‌ ती मनमनमा ।