जीवनचरित्र
हाम्रा गोर्खा राज्यका पर्वतखण्डमा राज्यधानी काष्ठमण्डपदेखि पश्चिम तरफ् तनहूं नाम गर्याकी देश अझतक प्रख्यात छँदै छ जहाँका राजा उत्तरखण्डका रजवाडाहरूमा असल् गनिन्थे, जस्का प्रबल प्रतापले यवन राजाहरूको यस् तर्फ आउनाको इच्छासम्म हुन दियेन, जहाँका राजा स्वतंत्रतापूर्वक निष्कण्टक राज्य भोग गर्दथे । राज्य पनि सानोतिनो थियेन, जमीनका उपजबाट मात्र लाखनको तहसील हुंथ्यो; तस्तै तराई पनि थियो । पहाडखण्डमा ठूला २ पहाडको शोभा बयान गर्न सकिदैन । अमृतरूपी जलको प्रवाह मन् नखैंची छाड्दैन । रङ्गबिरङ्गका फूलको शोभा र जातजातका चराहरूका बोल अनमोल छन् । जहाँका जङ्गलको विचित्र शोभा स्वर्गका नन्दनवनका शोभालाई लज्जावान् गरी दिन्छ । बखत् बखत्मा जङ्गलका पशुको गर्जन् पनि सनिन्छ; कहाँसम्म बयान गर्नु अर्थात् तनहूं देश सामान्य छैन ।
अनुमान् सवासय वर्ष हुन लाग्यो, जब श्री ५ गोर्खासर्कारको
