Page:Kavi bhanubhaktako jivancharitra.pdf/31: Difference between revisions

Latest revision as of 20:14, 20 June 2025

This page has been proofread

लेख्नुपर्‍यो भने गुण दोष बराबर लेखी दिन्छ; उ कसैको पर्वाह मान्दैन । यस्तो कविता गरे ज्यान्‌ जाला भन्ने भय कत्ति मनमा मान्दैन । यस्तो स्वभाव संसर्गी कविका कदापि हुन्न । कविता गर्दा जत्तिको परिश्रम संसर्गी कविलाई हुन्छ उत्तिको सहज कविलाई पर्दैन । सहज कविको कविता लोभले हुदैन, कविका इच्छाले भयो भने भयो भयेन भने भयेन ।^[1]

कवि भानुभक्ताचार्य सहज कवि थिये । आर्काका करमा कैल्‌ह्यै पनि बसेनन्‌ । यै कारणले जागीर ठूलो नामको इच्छासम्म राखेनन्‌। आफ्ना मनोमानसित चित्त प्रसन्न भयाका बखत्‌मा कविता गर्दथे । निज कवि भानुभक्ताचार्यका परम मित्र श्रीयुत सुब्बा धर्म्मदत्त ज्योतिषीका मुखजवानी मैले सुनेको छु कि कवि भानुभक्त एक दिनमा ६० श्लोक्‌ शादर्दूल विक्रीडित छन्दमा बनाउन सक्दथे । रामायण युद्धकाण्ड बनाउँदा १ दिन कवि भानुभक्तले ६० श्लोक शादर्दूल वृत्तमा बनायेका छन्‌। अर्थात्‌ १४२^१⁄_२ ग्रन्थका बराबर कविता बनाये । निज कविले कविता गर्नुपर्दा प्रथम आधा घडीको अन्दाज विचार गर्दथे; वहाँपछि कलम्‌ थाम्नु पर्दैनथ्यो । यी कविका पद्य र गद्य एक नास हुंथे जो अझतक्‌ कवितामा प्रत्यक्षै देखिन्छन्‌ । कविका भनाइको छाँट कवितामा चौपट्ट असल देखिन्छन्‌ । जस्तासुकै पद हुन्‌ कविले राख्न आंटे भने नराखी छोड्दैनथे । ञहाँ एक्‌ श्लोक पद क्रमको कवि भानुभक्तले बनायेको लेख्दछु–

↑ मैले बनायेको "कविता लक्षण" ग्रंथमा लेखेको पनि छ–

धन्‌ले हुदैन कविता न त हुन्छ मन्‌ले ।
ज्ञान्‌ले हुँदैन कविता न त हुन्छ तन्‌ले ॥
इन्‌ले भयाकि कविता कविता समान्हो ।
आफै भयाकि कविता बहुतै असल्‌ हो ॥१॥

[1] मैले बनायेको "कविता लक्षण" ग्रंथमा लेखेको पनि छ–

धन्‌ले हुदैन कविता न त हुन्छ मन्‌ले ।
ज्ञान्‌ले हुँदैन कविता न त हुन्छ तन्‌ले ॥
इन्‌ले भयाकि कविता कविता समान्हो ।
आफै भयाकि कविता बहुतै असल्‌ हो ॥१॥

[1]

@@ Page status / Page status @@
-Not proofread
+Proofread
@@ Page body (to be transcluded): / Page body (to be transcluded): @@
@@ Line 1: / Line 1: @@
-लेख्नुपत्यो भने गुण दोष बराबर लेखी दिन्छ; उ कसैको पर्वाह
+लेख्नुपर्‍यो भने गुण दोष बराबर लेखी दिन्छ; उ कसैको पर्वाह
 मान्दैन । यस्तो कविता गरे ज्यान्‌ जाला भन्ने भय कत्ति मनमा
 मान्दैन । यस्तो स्वभाव संसर्गी कविका कदापि हुन्न । कविता गर्दा
 जत्तिको परिश्रम संसर्गी कविलाई हुन्छ उत्तिको सहज कविलाई पर्दैन ।
-सहज कविको कविता लोभले हुँदैन, कविका इच्छाले भयो भने भयो
+सहज कविको कविता लोभले हुदैन, कविका इच्छाले भयो भने भयो
-भयेन भने भयेन ।<ref>मैले बनायेको "कविता लक्षण” ग्रेंथमा लेखेको पनि छ-
+भयेन भने भयेन ।<ref>मैले बनायेको "कविता लक्षण" ग्रंथमा लेखेको पनि छ–
 {{start center block}}<poem>
-धन्‌ले हुदैन कविता नत हुन्छ मनले ।
+धन्‌ले हुदैन कविता न त हुन्छ मन्‌ले ।
-ज्ञानूले हुँदैन कबिता नत हुन्छ तन्‌ले ॥
+ज्ञान्‌ले हुँदैन कविता न त हुन्छ तन्‌ले ॥
 इन्‌ले भयाकि कविता कविता समान्हो ।
-आफै भयाकि कविता बह्तै असल्‌ हो ॥१॥
+आफै भयाकि कविता बहुतै असल्‌ हो ॥१॥
 </poem>
 {{end center block}}
 </ref>
-कवि भानुभक्ताचार्य सहज कबि थिये । आर्काका करमा कैलह्यै
+कवि भानुभक्ताचार्य सहज कवि थिये । आर्काका करमा कैल्‌ह्यै
 पनि बसेनन्‌ । यै कारणले जागीर ठूलो नामको इच्छासम्म राखेनन्‌।
-आफ्ना मनोमानसित चित्त प्रसन्न भयाका बखतमा कविता गर्दथे ।
+आफ्ना मनोमानसित चित्त प्रसन्न भयाका बखत्‌मा कविता गर्दथे ।
 निज कवि भानुभक्ताचार्यका परम मित्र श्रीयुत सुब्बा धर्म्मदत्त
-ज्योतिषीका मुखजवानी मैले सुनेको छु कि कवि भानुभाम्त एक
+ज्योतिषीका मुखजवानी मैले सुनेको छु कि कवि भानुभक्त एक
-दिनमा ६० श्लोक्‌ शादर्दल विक्रीडित छन्दमा बनाउन सक्दथे ।
+दिनमा ६० श्लोक्‌ शादर्दूल विक्रीडित छन्दमा बनाउन सक्दथे ।
-रामायण युद्धकाण्ड बनाउँदा १ दिन कवि भानुभक्तले ६० शलोक
+रामायण युद्धकाण्ड बनाउँदा १ दिन कवि भानुभक्तले ६० श्लोक
-शादर्दूल वृत्तमा बनायेका छन्‌। अर्थात्‌ १४२३ ग्रन्यका बराबर कविता
+शादर्दूल वृत्तमा बनायेका छन्‌। अर्थात्‌ १४२<sup>१</sup>⁄<sub>२</sub> ग्रन्थका बराबर कविता
 बनाये । निज कविले कविता गर्नुपर्दा प्रथम आधा घडीको अन्दाज
 विचार गर्दथे; वहाँपछि कलम्‌ थाम्नु पर्दैनथ्यो । यी कविका पद्य र
-गद्य एक नास हुँथे जो अझतक्‌ कवितामा प्रत्यक्षै देखिन्छन्‌ । कविका
+गद्य एक नास हुंथे जो अझतक्‌ कवितामा प्रत्यक्षै देखिन्छन्‌ । कविका
-भनाइको छाँट कवितामा चौपट्र असल देखिन्छन्‌ । जस्तासुकै पद हुन्‌
+भनाइको छाँट कवितामा चौपट्ट असल देखिन्छन्‌ । जस्तासुकै पद हुन्‌
-कविले राख्न आंटे भने नराखी छोड्दैनथे । अहाँ एक्‌ श्लोक पद
+कविले राख्न आंटे भने नराखी छोड्दैनथे । ञहाँ एक्‌ श्लोक पद
-क्रमको कवि भानुभम्तले बनायेको लेख्दछु-
+क्रमको कवि भानुभक्तले बनायेको लेख्दछु–
 {{nop}}